Diyabetli kişilerin mevcut beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi ve sağlık durumları için özel beslenme gereksinimlerinin değerlendirilmesi için bir diyetisyene danışmaları önerilir. İhtiyaçlarınızı karşılamak için kişiselleştirilmiş tavsiye ve bir beslenme planı geliştirilebilir.

Diabetes Mellitus nedir?

 Diabetes mellitus (aynı zamanda diyabet ve şeker hastalığı olarak da bilinir), insülin eksikliği veya vücudun onu etkili bir şekilde kullanamaması nedeniyle vücudun kan şekerini doğru şekilde kullanamadığı metabolik bir hastalıktır. Kan şekeri seviyesinin yükselmesine neden olarak aşırı susama, çok miktarda idrar yapma, yorgunluk ve kilo kaybı gibi semptomlara neden olur.

 Kontrol atlına alınmayan şeker hastalığı uzun vadede gözler, böbrekler ve sinir sistemi gibi çeşitli organlarda hasara yol açabilir. Ayrıca kalp hastalığı ve felç geliştirme riskini artırabilir.

Diyabet türleri nelerdir?

 Üç ana diyabet türü vardır. Tip 2 diyabet en sık görülen tanıdır ve bunu tip 1 diyabet izlemektedir. Gestasyonel diyabet hamilelik sırasında ortaya çıkar ve genellikle geçicidir. Ek olarak, prediyabet, diyabet geliştirme riskinin yüksek olduğunu gösteren başka bir önemli tanıdır.

Tip 1

Tip 1 diyabet otoimmün bir hastalıktır ve insüline bağımlı diyabet olarak da bilinir. Tip 1 diyabetli kişiler, vücutları pankreasa saldırdığı için kendi insülinlerini üretemezler ve kan şekerlerini düzenleyemezler. Diyabetle yaşayan insanların yaklaşık yüzde 10’unda tip 1, insüline bağımlı diyabet vardır.

Tip 1 diyabet genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde gelişir, ancak yetişkinlikte de gelişebilir. Tip 1 olan kişilerin vücutlarının doğru miktarda insüline sahip olduğundan emin olmak için insülin enjekte etmesi veya bir insülin pompası kullanması gerekir. 

 Tip 2

Tip 2 diyabetli kişiler vücutları tarafından üretilen insülini gerektiği gibi kullanamazlar veya vücutları yeterince insülin üretemez. Diyabetle yaşayan insanların yaklaşık yüzde 90’ı tip 2 diyabetlidir.

Tip 2 diyabet, çocuklukta da ortaya çıkabilmesine rağmen, en sık yetişkinlikte gelişir. Tip 2 diyabet bazen tek başına sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle yönetilebilir, ancak aynı zamanda ilaçlar veya insülin tedavisi gerektirebilir. 

TEMEL DİYABET ÖNERİLERİ

 1.Dengeli Bir Diyet Yapın

Beslenme gereksinimlerinizi karşılamak için çeşitli yiyecekler yemelisiniz. Diyetisyeniniz, her bir besin grubundan uygun miktarda ve türde yemek yemenizi sağlamak için sizinle birlikte çalışacaktır.

2.Şeker Alımınızı Ölçün

Şeker ve şeker ürünleri, kan şekeri seviyenizi etkileyebilecek karbonhidratlar içerir. Bu nedenle, şeker hastalığında mümkün olduğunda kaçınılması gereken veya çok nadiren ve sadece küçük miktarlarda alınması gereken gıdalar arasındadır.

Tatlandırılmış içecekleri (ör. şekerli paketlenmiş içecekler, enerji içecekleri ve meyve suyu) şekersiz içeceklerle (ör. su, şekersiz çay ve şekersiz soya sütü) değiştirin.

Meyve suyu yerine taze meyveler tüketin.

 Dondurma, çikolata ve kek gibi şeker içeriği yüksek aperatifler yemekten kaçının, bunun yerine tatlı olarak taze meyve tüketin.

 Aspartam veya sakarin gibi yapay tatlandırıcılar, önerilen miktarlarda normal şekerin yerine kullanılabilir.

 3.Pirinç ve Diğer Nişasta Tüketiminizi Ölçün 

 Makarna, erişte ve nişastalı sebzeler (örneğin patates, havuç, mısır ve patates), kan şekeri düzeylerini etkileyecek karbonhidratlar içerir.

Bazı nişastalı yiyeceklerin olumsuz yanı, kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltebilmesi ve bu da diyabetinizi yönetmenizi zorlaştırabilmesidir. Bu yiyeceklerin yüksek glisemik indeksi (GI) adı verilen bir özelliği vardır.

Nişastalı yiyecekler içinde kan şekerini daha yavaş yükseltenler vardır. Bunlar, tam tahıllı ekmek, tam buğdaylı makarna ve basmati pirinç, kahverengi veya yabani pirinç gibi düşük glisemik indeksli (GI) gıdalardır. Ayrıca, sindirim sisteminizin iyi çalışmasına yardımcı olan daha fazla lif içerirler. Bu nedenle, karbonhidratı azaltmaya çalışıyorsanız, önce beyaz ekmek, makarna ve pirinç gibi şeyleri azaltın. Kan şekeri seviyenizi yönetmek için bu yiyecekleri gün boyunca eşit olarak yayın.

 Her bireyin farklı beslenme gereksinimleri vardır; diyetisyeniniz size uygun porsiyon boyutları konusunda tavsiyede bulunacaktır. 

4.Meyveler

 Yeterli vitamin, mineral, antioksidan ve lif sağlamak için günde 2-3 porsiyon meyve almanız önerilir. Meyveler ayrıca şeker şeklinde karbonhidratlar içerdiğinden, çok fazla tüketirseniz kan şekeri seviyeniz etkilenir. Meyvelerinizi gün boyunca eşit olarak yayın.

 Meyve suyuları yerine taze meyveleri tercih edin.

 Kuru meyveler taze meyvelerden daha yüksek şeker içeriğine sahip oldukları için kuru meyve sayısını sınırlayın.

5.Yağ Alımını Sınırlayın

 Tip 2 diyabet hastaları, insülin etkisinin etkinliğini azalttığı için aşırı miktarda katı veya sıvı yağ tüketmemelidir.

Yemek pişirirken daha az yağ kullanın ve yemekten önce görünen tüm yağları çıkarın.

 Yiyecekleri derin yağda kızartmak yerine buğulama, haşlama ve ızgara gibi daha sağlıklı pişirme yöntemlerini seçin. Derin yağda kızartılmış yiyecekleri haftada bir veya iki kez sınırlayın.

 Derisiz, yağsız et veya kümes hayvanları seçin.

 Az yağlı süt ve yağsız yoğurt gibi yağsız veya az yağlı gıda ürünlerini seçin.

 Çoklu doymamış yağ (örneğin mısır, soya fasulyesi) veya tekli doymamış yağ (örneğin zeytin, kanola) içeren daha sağlıklı yemeklik yağları tercih edin.

6.Alkol Alımınızı Ölçün

 Alkole yalnızca kan şekeri iyi kontrol edildiğinde izin verilir. Yüksek kan trigliserit seviyeniz, böbrek hastalığınız veya kalp hastalığınız varsa alkolden kaçının. Standart bir alkollü içecek, 100 mililitre şaraba veya bir kutunun (220 mililitre) normal birasının üçte ikisi anlamına gelen 10 gram alkol içerir.

 Alkolü ölçülü tüketin.

 İçeceklerinizi ve kokteyllerinizi karıştırmak için şekersiz gazlı içecekler veya su kullanın.

Sağlıklı Diyabetik Diyet İçin İpuçları

•  Az az ve düzenli yemekler yiyin.
•  Öğün aralarında küçük bir atıştırma yapın. Yediğiniz karbonhidratları gün içine eşit şekilde yayarak kan şekerinizi hedeflenen aralıkta tutabilirsiniz.
•  Diyetinizdeki yağ, tuz ve şekerli gıdaların miktarını azaltın.
•  Tam tahıllı ürünler de dahil olmak üzere lif oranı yüksek yiyecekleri daha fazla yiyin.
•  Yemek saatlerinizi ilaç saatlerinizle eşleştirin.
•  Yemeğinizi akıllıca seçerseniz, diyabet ilaçlarınızı azaltabilirsiniz. Düzenli ve sağlıklı yemek, iyi diyabet kontrolünün anahtarıdır.